SGK REHBERİ

SGK teşviklerini kullananların ceza almaması için işverenlerin bilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. İşverenler ve personeller için SGK Rehberi yardımcı olabilir. Herhangi bir sorunuz varsa, lütfen bizimle iletişime geçin.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sigortalar Kanunu kapsamındaki işveren yükümlülüklerinden ve bazı işverenlerin yararlandığı SGK teşviklerinden yararlanmak için dikkat edilmesi gereken birkaç husus vardır. Bu hususlara uyulması, SGK teşvik ve cezalarının kaybedilmesine neden olmaz.

İşverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirebilmesi ve SGK teşviklerinden yararlanabilmesi konusunda genel bilgilendirme amaçlı olan SGK rehberi, işverenlere ve insan kaynakları yöneticilerine faydalı olacaktır.

Temel Bilgi

• İş yerinizi en geç, işçi çalıştırmaya başladığınız gün SGK’ya bildirmelisiniz. İş yerinizi devir almanız, iş yerinizin intikal yoluyla size geçmesi başka adrese taşımanız, şirkete yeni ortak almanız ya da şirketlerin birleşmesi hâlinde de SGK’ya bildirim yükümlülüğünüz bulunmaktadır. Çalıştırdığınız sigortalıyı en geç çalıştırmaya başladığınız tarihten 1 gün önce SGK’ya bildirmelisiniz.
• SGK’ya bildirdiğiniz sigortalıların iş yerinde fiilen çalışmaları gerekmektedir. Aksi takdirde cezai sorumluklarınız bulunmaktadır.
• Ay içinde çalıştırdığınız sigortalılar ile ilgili ödenecek prim ve hizmete esas olmak üzere izleyen ayin 26’sına kadar SGK’ya Aylık Sigorta Primleri ve Hizmet Belgesini elektronik ortamda vermelisiniz.
• Ay içinde çalıştırdığınız sigortalıların sigorta primlerini en geç izleyen ayın sonuna kadar SGK’nın anlaşmalı olduğu bankalara ödemelisiniz.
• Sigortalının isten ayrılması halinde 10 gün içinde SGK’ya bildirim yapmanız gerekmektedir.

SGK Teşvikleri, İşkur ve Kosgeb Destekleri

Primlerinizi yasal süre içinde öderseniz, sigortasız işçi çalıştırmazsanız ve gerekli belgeleri SGK’ya yasal süresi içinde verirseniz sigorta primi işveren hissesinin %22’sini (5 puanlik indirim) Hazine öder.

Son 6 ayda çalıştırdığınız sigortalı sayısının üzerine ilave olmak üzere, son 6 aydır işsiz 18-29 yaş arası erkek ve 18 yaşından büyük kadın alırsanız, sigorta primleri işveren hissesinin tamamını İşkur öder.

Sağlık Kurulu raporu ile çalışma gücünün en az %40’ını kaybetmiş sigortalıyı çalıştırırsanız, asgari ücret üzerinden sigorta primi işveren hissesinin tamamını Hazine öder.

İşkur’un işsizlerin mesleki yeterliliklerini geliştirmek amacıyla düzenlemekte olduğu programlar kapsamında işbaşı eğitim veriyorsanız, işbaşında eğitim alan kişiler için sosyal güvenlik primlerini İşkur öder. Kosgeb’den çalıştırdığınız nitelikli personel için destek alabilirsiniz. Bunun için, istihdam edilecek kişinin en az 4 yıllık fakülte ve yüksekokul mezunu olması ve işletmenin son 4 aylık SGK sigortalı hizmet listesinde bulunmayan yeni istihdam yaratması koşulları aranmaktadır. Bu kişilerin ise başladığı tarihten itibaren en geç 30 gün içinde destek başvurusunun yapılması gerekmektedir. Aynı anda 2 kişi söz konusu destekten yararlanabilir.

SGK Denetlemeleri

Bunlardan birincisi iş yerinizde çalıştırılan kişilerin SGK’ya bildirilip bildirilmediğini belirlemek için yapılan fiili denetimdir. İkincisi ise iş yeri kayıtlarınızın (yasal defterler, SGK evrakları, ücret ödeme bordroları, gider belgeleri vb.) incelendiği kayıt incelemesidir. Sigortalılar ile ilgili SGK’ya yaptığınız bildirimlerin, (sigortalı çalışan sayısı, gün, ücret) kayıtlarınız ile aynı olması beklenir. Aksi hâlde kayıtlarınız geçersiz sayılır.

İş yeriniz SGK’nın denetim elemanları (Sosyal Güvenlik müfettişleri ve denetmenleri), iş müfettişleri ya da başka kurumların denetim elemanları tarafından denetlenebilir. Gelen denetim elemanlarından mutlaka kimlik isteyiniz. Gelen kişilerin denetim elemanı olmadığını düşünüyorsanız SGK ile iletişime geçiniz.

İş yerinizi SGK müfettiş ve denetmenleri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının iş müfettişleri Gelir İdaresinin (Vergi Dairesi) özel yetki belgeli uzmanları ve Belediye (Zabıta Ekipleri), kendi mevzuatları gereği denetleyebilir. Söz konusu kurumlar kendi mevzuatları gereği yaptıkları denetimlerde tespit ettikleri sigortasız işçileri SGK’ya bildirirler.

Asgari işçilik uygulaması sonucu size tahakkuk eden prim, gecikme zammı ve gecikme cezası ile idari para cezaları için uzlaşmaya gidip söz konusu tutarları düşürebilirsiniz.

SGK, iş yerinizden, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarını tespit eder. Bunu yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, iş yerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alarak SGK’nın müfettişleri yapar. Eğer asgari işçilik miktarı bildirilmemiş ise bildirdiğiniz tutar ile SGK’ya bildirilen tutar arasındaki fark prim, gecikme zammı ve idari para cezası ile sizden tahsil edilir.

İnşaat sektörüne özgü denetleme

İnşaat iş yerlerine özgü bir denetim türü de asgari işçiliktir. SGK inşaat maliyetinin %9’u kadar işçilik bildirmenizi bekler. Eğer inşaat iş yerinizi yasal süresi içinde bildirmiş iseniz söz konusu oran %6,75’e düşer. İşveren olarak, başka işverenlere iş yerinizde iş yaptırdığınızı, malzemeli işçilik ve salt işçilik faturalarınızın olduğunu ileri sürerek müfettiş incelemesi isteyebilirsiniz. Diğer taraftan, SGK da sizi müfettiş incelemesine sevk edebilir. Bu durumda, SGK’ya bildirilmesi gereken tutar %6,75 değil, %9 olarak dikkate alınır.

UNUTMAYIN!

Bir işçiyi 6 ay boyunca sigortasız çalıştırmanın maliyeti ödeyeceğiniz primin yaklaşık 11 katı kadardır. Diğer yandan sigortasız işçinin kaza geçirip sürekli iş göremez duruma düşmesi ya da ölmesi halinde SGK sigortalıya ve hak sahiplerine yapacağı tüm giderleri peşin sermaye tutarı üzerinden sizden talep eder. Söz konusu tutar milyon TL’yi bulabilir.

BİLGİ

Çalıştırdığınız sigortalıların iş kazası geçirmesi halinde durumu kazayı izleyen 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmelisiniz. Kaza geçiren sigortalıya gerekli sağlık yardımını derhâl yapmalısınız. Yaptığınız masrafları belgelendirmek kaydıyla daha sonra SGK’dan alabilirsiniz.

Eğer iş yerinizde alt işveren çalıştırıyorsanız, alt işverenin SGK’ya karşı yükümlülüklerini (sigortalıyı bildirme, primlerin ödenmesi vb.) kontrol ediniz. Aksi hâlde, alt işveren tarafından yerine getirilmeyen yükümlülüklerden asil işveren olarak siz sorumlu olursunuz.

Tüm SGK teşvik kanunları hesaplanır ve yeni çıkan tüm teşvikler cari ay içerisinde devreye alınır.